በፈንታሌ ተራራ ‘የተገኘውን ሚቴን ጋዝ’ ለምን እስከአሁን መፈተሽ አልተቻለም?

More stories

የኢትዮጵያና የአንጎላ የደህንነት ተቋማት ስምምነት እያነጋገረ ነው

October 24, 2024

“ኦነግ ሸኔ በዝቋላ ገብረ መንፈስ ቅዱስ ገዳም አራት አባቶችን ገደለ”

February 22, 2024

ቱሪዝም በአማራ ክልል ሊቆም ነው

July 3, 2024

“ፅንፈኝነት ብሔር የለሽ የቅን ልቦች ሰባሪ ነው!”

July 7, 2024

አምነስቲ ኢንተርናሽናልና ሂዩማን ራይትስ ዎች የቅጥፈት ሪፖርት ማውጣታቸውን በስፍራው የተገኙ ጋዜጠኞች እይጋለጡ ነው

April 16, 2022

ሰሞኑን በፈንታሌ ተራራ ስለተገኘው ሚቴን ጋዝ ባለሙያ ጠይቆ መረጃ ማድረሱ ይታወሳል።

በጉዳዩ ላይ ሐሳብ የሰጡት በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የጂኦፊዚክስ፣ ስፔስ ሳይንስ እና አስትሮኖሚ ኢንስቲትዩት ተመራማሪው ኤልያስ ሌዊ (ዶ/ር)፥ ከሳተላይት መረጃዎች የተገኘውን የሚቴን ጋዝ ምንነት በተመለከተ መደመደሚያ ላይ ለመድረስ ተጨማሪ ጥናቶች እንደሚያስፈልጉ ጠቅሰዋል።

መረጃውን ተከትሎም “ለምን በቀላሉ ናሙና ወስዶ ማረጋገጥ አልተቻለም?” የሚለው ጉዳይ በማኅበራዊ ሚዲያ ተከታዮቻችንም የተነሣ በመሆኑ፤ በዚሁ መሠረት ይህ ዘገባ የባለሙያን ሐሳብ ግብዓት በማድረግ ተዘጋጅቷል።

በዛሬው መረጃችን ይህን የተከታዮቻችንን ጥያቄ የሚመልሱ ሁለት ባለሙያዎችን ነው ያነጋገርነው። በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የጂኦሎጂ ተመራማሪው ፕሮፌሰር ገዛኸኝ ይርጉ በዚህ ጉዳይ ላይ አስተያየት ከሰጡን ባለሙያዎች አንዱ ናቸው።

ፕሮፌሰር ገዛኸኝ ከሳተላይት ምሥሎች በተወሰደው መረጃ መሠረት ከፍተኛ መጠን ያለው ሚቴን ጋዝ መገኘቱን አረጋግጠው፤ ሁኔታው ሊከሰት የሚችልባቸውን ዕድሎች ሲገልጹም ከጥልቅ አለት ውስጥ የነበረ ጋዝ ገፍቶ ወጥቶ ሊሆን እንደሚችል ጠቅሰዋል።

በሌላ በኩል ደግሞ ጋዙ ይገኝበታል ተብሎ ከሚታመነው ደቡብ ምሥራቅ ኢትዮጵያ እና በቅርቡ ምልክት ከታየበት ወሎ አካባቢ ውስጥ ለውስጥ የመጣ ሊሆን እንደሚችል እና የዚህን ሁሉ መላምት መደምደሚያ ለማግኘት ሰፊ ጥናት ማድረግ እንደሚያስፈልግ ተናግረዋል።

የጋዙን ትክክለኛነት እና መጠን ለማወቅ ለምን አልተቻለም ለሚለው ጥያቄ ምላሽ የሰጡት ፕሮፌሰር ገዛኽኝ፥ የአቅም እና የዝግጅት ችግር፣ አሁን ቦታው ላይ ያለው የርዕደ መሬት ሁኔታ እና የአካባቢው የሰላም ሁኔታ እክል እንደፈጠሩ ነግረውናል።

የአቅም እና የዝግጁነቱን ጉዳይ ከሌሎች አካላት ትብብር በመጠየቅ መፍታት የሚቻል ቢሆንም፤ የርዕደ መሬቱ ክስተት ባልታሰበ ሁኔታ ወደ እሳተ ገሞራ የመቀየር ዕድሉ ሰፊ ሊሆን እንደሚችል ገልጸው፣ ናሙና ወስዶ ለመመርመር አላስቻለም ብለዋል።

በስፔስ ሳይንስ እና ጂኦስፓሻል ኢንስቲትዩት የጂኦዴሲ እና ጂኦዳይናሚክስ መሪ ሥራ አስፈፃሚ አቶ ናትናኤል አገኘሁስ በዚህ ጉዳይ ላይ ምን አሉ?

በአካባቢው የተገኘው ጋዝ ከፍተኛ ስለመሆኑ የሳተላይት ምሥሎቹ ያሳዩት መረጃ ትክክል ነው ይላሉ አቶ ናትናኤል። ከሳተላይት ከተገኘው መረጃ ባሻገር ናሙና ወስዶ ምንነቱን እና መጠኑን ማሳየት ያልተቻለው ግን ክስተቱ አዲስ በመሆኑ እንዲሁም ቀድሞ የተዋቀረ የባለሙያዎች ቡድን እና የመሣሪያ ዝግጅት ስላልነበረ እንደሆነ ገልጸዋል።

የጋዙ መታየት ከምን የመጣ እንደሆነ ለጠየቅናቸውም፥ ቀድሞ የተጠቀሱት ምክንያቶች እንዳሉ ሆነው፣ ሚቴን ራሱ በአካባቢው ጥልቅ ከርሰ ምድር ውስጥ ኖሮ ለርዕደ መሬቱ እና ለእሳተ ገሞራው መከሰት ምክንያት ሊሆን እንደሚችል ተናገረዋል።

ርዕደ መሬቱ መከሰት ከጀመረ የቆየ መሆኑን ያስታወሱት አቶ ናትናኤል፥ ኢንትሰቲትዩቱ እንደ አደጋ ስጋት አመራር ካሉ ሌሎች የመንግሥት አካላት ጋር በመሆን ሊከሰት ስለሚችለው እሳተ ገሞራ ክትትል እያደረገ እና ተከታታይ መረጃዎችን እያደረጀ እንደሆነ ተናግረዋል።

የሚቴን ጋዙ ክስተት ግን ያልታሰበ እና ድንገተኛ ከመሆኑ ጋር ተያይዞ የባለሙያም ሆነ የተቋም ዝግጁነት ስላልነበረ ፈጣን ምላሽ ለመስጠት ያልተቻለበት አንዱ ምክንያት ይህ እንደሆነ አውስተዋል።

በአካባቢው እየተከሰተ ያለው ርዕደ መሬትም ለአደጋ የሚያጋልጥ መሆኑ በአካባቢው ደርሶ ናሙና ለመውሰድ አዳጋች እንዳረገው የገለጹት ሥራ አስፈፃሚው፤ የድሮን ምሥል ለመውሰድ እንኳን ተሞክሮ ያልተሳካ እንደሆነ ጠቅሰዋል።

የአካባቢው ከርሰ ምድር ላይ ቀድሞ የተቀመረ መረጃ ባለመኖሩ አሁን የታየውን ሚቴን ጋዝ ሁኔታ ቀላል ናሙና ወስዶ ድምዳሜ ላይ ከመድረስ ጥልቅ ጥናት እንደሚያፈልግ እና ለዚህም በዘርፉ ሰፊ ልምድ ካላቸው እንደ የካናዳ ግሪንሃውስ ጋዝ ክትትል ኩባንያ (GHGSat) ጋር እየተናጋገሩ እንደሆነ ጠቅሰዋል።

የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ እና የስፔስ ሳይንስ እና ጂኦስፓሺያል ኢንስቲትዩት የጋራ መደምደሚያ ምንድን ነው?

ሁለቱም ባለሙያዎች ከሳተላይት በተገኘው መረጃ መሠረት እየወጣ ያለው ሚቴን ጋዝ ከፍተኛ መጠን ያለው መሆኑን ይስማሙበታል። ነገር ግን የወጣውን ጋዝ አስመልክቶ ለኅብረተሰቡ መረጃ ለመስጠት ጥልቅ ጥናት ማድረግ ያስፈልጋል ይላሉ።

በዚህም መሠረት ሁለቱም አካላት ባለሙያዎችን በማደራጀት ከሚመለከተው የመንግሥት አካል ጋር እየሠሩ እንደሚገኙ ገልጸዋል።

በተለይም በቀጣይነት እየተከሰተ ያለው ርዕደ መሬት ከፍተኛ የሆነ እሳተ ገሞራ ሊፈጥር ስለሚችል ጥንቃቄውን ማስቀደም እና በአካባቢው ላይ ሊከሰት የሚችለውን አደጋ መቀነስ ቅድሚያ ትኩረት የተሰጠው እንደሆነ ተናግረዋል።

መንግሥትም ርዕደ መሬቱን ተከትሎ ሊመጣ የሚችለው እሳተ ገሞራ የሚፈጥረውን አደጋ ለመቀነስ እና ስፋቱንም ለማጥናት እንቅስቃሴ መጀመሩን የሚጠቅሱት ባለሙያዎቹ፣ ለዚህ አዲስ ክስተት ምላሽ ለመስጠትም እንቅስቃሴ የተጀመረው ወዲያው እንደሆነ ገልጸዋል። 

በተለይ አቶ ናትናኤል እንዳሉት፣ ከአካባቢው መልክዓ ምድር ሁኔታ ጋር ተያይዞ የሚከሰተውን ሁኔታ በቅርበት ለማጥናት መሣሪያዎችን በአካባቢው የመትከል እንቅስቃሴ ተጀምሯል።

አካባቢውን ከሰዎች እንቅስቃሴ ነፃ በማድረግ የጥናት አካባቢ ለማድረግም እንቅስቃሴ ተጀምሯል ብለዋል።

“ይህ አጋጣሚ ግን በቀጣይነት ትኩረት አድርገን እንድንሠራ አቅም ይሆነናል” የሚሉት አቶ ናትናኤል፣ መንግሥትም በዘርፉ ላይ ቀጣይነት ያለው ጥናት እንዲደረግ እና ቅድመ ዝግጅቶችን ለማድረግ የሚያስችል አቅጣጫ እንዲሰጥ እንዲሁም ሚዲያው ተከከታታይ የግንዛቤ ማስጨበጫ ሥራ እንዲሠራ ጠይቀዋል።

በለሚ ታደሰ. ኢቢሲ ዶትስሪም